Kunstwerken versterken

Op het HWBP staan naast dijken ook honderden waterkerende kunstwerken. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wachtte niet af en startte als één van de eerste waterschappen met de aanpak van hun sluizen in de ‘Pilot 7 Kunstwerken.’ Karin Klein en Geert van der Linden zijn vanaf het begin betrokken bij het project.

Binnen het HWBP ligt de focus met name op dijkver¬sterking. Niet op de kunstwerken die in primaire keringen best veel aanwezig zijn”, aldus Karin. “Maar die zijn natuurlijk net zo belangrijk.” Omdat deze kunstwerken een andere aanpak vragen dan dijken, riep het HWBP het project Samenwerken aan Kunstwerken in het leven. De opgave bestond uit zeven kunstwerken verspreid over Noord-Holland, zoals de Sassluis in Enkhuizen en de Zuidersluis in Schardam.

In de zomer van 2022 zijn alle zeven officieel waterveilig verklaard. Geert: “Iedere sluis had zijn eigen bijzonderheden, maar het mooie van dit project was dat de opgedane kennis de ene sluis direct toepasbaar was bij volgende sluis.” Karin: “Bij dijken gaat het om kilometers. Bij kunstwerken gaat het om centimeters. Dat is een heel andere dynamiek. Door de bundeling van de sluizen in één project, konden we schaarse kunstwerkexperts inzetten binnen ons project. Die opgedane kennis willen wij samen met het projectteam Samenwerken aan Kunstwerken nu breder delen.”

Vergroot afbeelding Twee collega's van de alliantie HWBP
Karin Klein, manager projectbeheersing Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Geert van der Linden, uitvoeringsdeskundige in de verkenningsfase en planuitwerkingsfase, projectmanager tijdens de realisatiefase bij Friso Civiel

Gebruiksaanwijzing kennen

De versterking gebeurde met een driefasenaanpak. Alle fases gingen in samenwerking met de combinatie TAUW/Friso Civiel. Het voordeel van deze aanpak is volgens Karin dat je door intensieve samenwerking de partijen goed kent: “Met behulp van Geerts uitvoeringskennis in de eerste twee fasen, wisten we goed wat er in de realisatiefase zou gebeuren en waar we tegenaan zouden lopen.” Zo werd de Sassluis in de planuitwerkingsfase al drooggelegd. Karin: “Daardoor zagen we met eigen ogen of ons ontwerp zou werken, en niet pas in de realisatiefase. En werken met één partij is voor de planning interview ook gunstig. Je hebt dan geen tijdsverlies vanwege overdracht tussen de fasen.”

In de pilot stond samenwerking centraal in uitvraag. Dat betekende onder andere samenwerkingsdagen en een teamcoach. “Omdat we een driefasencontract hebben, is dat erg belangrijk,” zegt Karin. “Zo’n contract betekent een intensieve samenwerking. Bij de start van het project, nog voordat we het over technische zaken hadden, werd er aandacht besteed aan het menselijke aspect. Wie zijn de collega’s? Wat is hun gebruiksaanwijzing? Zo bouwden we samen aan vertrouwen en konden we elkaar tijdens het werk snel vinden en schakelen, kortom korte lijntjes. Tijdens de werkzaamheden maakten we soms echt even pas op de plaats om ook aan onszelf en aan het team te werken.” 

“Bij kunstwerken heb je te maken met een andere dynamiek”

Onderdeel van de geschiedenis

“Wanneer je te maken hebt met monumentale sluizen, heb je ook monumentale eisen”, aldus Geert. “Dat staat soms recht tegenover innovatie. Je kunt niet zomaar de originele houten deuren vervangen door een kunststofvariant. Maar je maakt wel gebruik van de moderne technieken natuurlijk. Zoals het openen van de sluisdeuren. Dat gaat nu elektrisch. In 1888 gebeurde dat nog met menselijke arbeidskracht. Met deze toepassingen maken we op een innovatieve manier de historie weer zichtbaar. Dat maakt dit werk mooi. Je bent onderdeel van de geschiedenis.”

Karin: “Wat wij leerden van het omgaan met monumentale status, maar ook het werken met een drie-fasencontract en een project met alleen maar sluizen, delen we dan ook graag breed onder de kunstwerkers. Want het was deze aanpak die het mogelijk maakte om binnen de tijd en het budget te blijven, met behoud van hoge kwaliteit.”