Kansenkaart en Kansenscan voor de Maas

Er zijn verschillende voordelen van het toepassen van gebiedseigen grond bij dijkversterkingen. Naast de reductie van kosten en uitstoot kan ook het draagvlak worden vergroot door niet alleen de dijk te versterken, maar ook meteen het gebied te ontwikkelen. Voor de kostenreductie is het dan wel zaak dat het dijkversterkingsproject, dat doorgaans grondvragend is, gecombineerd kan worden met een grondleverend project zoals KRW-geulen of een gebiedsontwikkeling.

Ooijen-Wanssum is hier een mooi voorbeeld van. Om het uitwisselen van grond te stimuleren werkt de POV DGG aan een Kansenscan en Kansenkaart, handige instrumenten om vroegtijdig mogelijkheden in beeld te brengen om de grondbalans lokaal te sluiten.

Wat is een Kansenscan?

Een Kansenscan is voor projecten een manier om vooraf overzicht te krijgen waar grond beschikbaar komt en waar grond voor nodig is. Een Kansenscan heeft betrekking op een gebied, bijvoorbeeld een rivier(tak) zoals de Waal, Nederrijn of de Maas waarin de bronnen met gegevens over dijkversterkingen, KRW-maatregelen, gebiedsontwikkelingen, grondvoorkomens, eigenaarschap, (natuur)wetgeving en dergelijke zijn verzameld. Zo kan een project, zelfs al voordat het echt gestart is, verkennen waar de mogelijkheden, globale kansen en risico’s van het toepassen van gebiedseigen grond liggen.

Wat is een Kansenkaart?

Om de kansen en de bijbehorende risico’s scherper in beeld te krijgen, kan vervolgens op basis van de Kansenscan een Kansenkaart worden gemaakt. Daarmee zoom je in op het gebied rondom een project en breng je meer specifieke details van de vrijkomende/benodigde volumes, grondeigenschappen, eigenaarschap etc in beeld.

Naarmate de voorbereiding van een project vordert,  neemt het detailniveau van de kansenkaart toe. Voor elke nieuwe projectfase kun je informatie toevoegen, afhankelijk van de onzekerheid in het grondaanbod en de resterende flexibiliteit van het ontwerp. Door deze ‘inzoombare’ opzet is het raamwerk in elke fase bruikbaar.

Projecten in beeld

De kansenscan van de Maas is in principe voor alle projecten langs de Maas interessant, dus niet alleen voor de projecten van Waterschap Limburg, maar ook voor die van Aa en Maas, Rivierenland en Brabantse Delta. In eerste instantie wordt er een kansenkaart van de Lob van Gennep gemaakt, dat nu in de verkenningsfase zit.

Daarnaast wordt hiermee het inzicht vergroot in de technische eigenschappen van toegepaste gebiedseigen grond, wat enerzijds bijdraagt aan het vullen van het Technisch Kader DGG en anderzijds ook voor andere projecten in de regio van nut kan zijn.

Voorbeeld scan

De POV DGG heeft voor de Nederrijn/Lek een dergelijke scan al uitgevoerd. Daarbij zijn verschillende databases gebruikt zoals die over typen en laagdikten van het sediment in de uiterwaarden, eigendomskaarten, dijkversterkingstrajecten, KRW-projecten en grenzen van Natura-2000 gebieden. Door vroegtijdig (voor of tijdens de verkenningsfase) deze database te raadplegen, zijn de koppelingen tussen versterking en grondleverende projecten bijtijds in beeld. De volgende stap is om in meer detail met een kansenkaart op het gebied in te zoomen en te onderzoeken wat de exacte eigenschappen van het vrijkomende sediment zijn. Denk hierbij aan cohesie, organische stofgehalte, zoutgehalte of volumes, maar ook aan kansrijkheid van verwerving (wie is eigenaar), ontginning (welke natuurdoelen zijn vastgelegd) en risico’s zoals eventuele vervuiling of afstemming van planning.