Versterkingsaanpak vanuit Veiligheidsrendement
Uit de uitkomsten van de eerste Landelijke Beoordeling (LBO-1) van de primaire keringen bleek een grote veiligheidsopgave, die voor 2050 moet worden weggewerkt. Waterschappen werken daarom aan trajectaanpakken en versterkingsprojecten om de versterkingsopgave inzichtelijk te maken en te realiseren. Omdat we niet alles tegelijk kunnen versterken, moeten zowel keringbeheerders als de alliantie als geheel bepalen welke dijkversterkingen als eerste worden opgepakt in het versterkingsprogramma. De veiligheidsrendementmethode (VRM) vormt een waardevol instrument om op project-, traject- en programmaniveau te komen tot goed onderbouwde versterkingsprojecten.
De veiligheidsrendementmethode richt zich op de doelmatigheid en kostenefficiëntie van onze investeringen in dijkversterkingen. Op die manier is het een nadere uitwerking van de overstromingskansbenadering. Centraal staat de vraag: hoe levert iedere bestede euro de maximale veiligheidswinst op? Voor deze optimalisatie worden drie vrijheidsgraden benut: tijd (wanneer ga je versterken), ruimte (welk deel ga je versterken) en faalmechanismen (voor welke faalmechanismen ga je versterken). Dit geeft het inzicht hoe de veiligheidsopgave zo effectief mogelijk kan worden weggewerkt, zodanig dat weer aan de norm wordt voldaan.
Waarom hebben we dit project?
De resultaten van de veiligheidsbeoordeling stellen ons in staat op basis van veiligheidstekort de prioritering van versterkingen te onderbouwen. De veiligheidsrendementmethode genereert in aanvulling daarop extra beslisinformatie, waarmee we ook mee kunnen wegen hoe en op welk moment de opgave het meest doelmatig kan worden opgelost. Zo wordt de ruimte benut die de overstromingskansbenadering biedt, namelijk het verdelen (en dus ook optimaliseren) van de aanpak van de versterkingsopgave over ruimte, tijd en faalmechanismen. Ook wanneer er nog onzekerheden zijn in de veiligheidsopgave, kan met veiligheidsrendement eenvoudig met een aantal scenario’s inzichtelijk worden gemaakt wat er nodig is voor een stabiele basis voor de start en uitvoering van projecten.
Goede verrijking van beslisinformatie. Het creëren van inzicht in de aard van een project op basis van een beoordeling helpt om waterschapsmiddelen effectief in te zetten.” – een gebruiker van de veiligheidsrendementmethode
Wat is de impact van dit project?
In dit KIA-project zijn de deelnemende beheerders aan de slag gegaan met de methodiek, zodat deze nu landsdekkend toepasbaar is voor de aanpak van de versterkingsopgave van de primaire waterkeringen. De methode is daarbij ingezet in trajectaanpakken, verkenningsfasen van projecten en voor de programmering van meerdere projecten.
Met de extra beslisinformatie is de vertaling van veiligheidstekort naar de opgave en een kostenefficiënt versterkingsprogramma helder, objectief en transparant onderbouwd. Daarmee vormt het een belangrijke bouwsteen voor de alliantiedoelstelling om in 2050 alle dijken op orde te hebben.
Wat is het eindresultaat?
In het project zijn de benodigde tools beschikbaar gemaakt en tonen we de toepasbaarheid van de methode aan in verschillende praktijkcases. In deze handreiking staat beschreven hoe gewerkt kan worden met de veiligheidsrendementmethode. Daarbij is specifiek aandacht voor de context van het gehele instrumentarium dat beschikbaar is om van beoordeling tot een versterkingsproject te komen.
Hele zinvolle methode om te onderzoeken wat een goede versterkingsstrategie is per traject, in hoeverre scope en typen maatregelen gevoelig zijn voor onzekerheden én wat een goede trajectindeling is voor de versterkingsprojecten (plus de interactie daartussen).” – een gebruiker van de veiligheidsrendementmethode
Wie is er vanuit de alliantie betrokken?
Naast Waterschap Drents Overijsselse Delta (trekker van dit innovatieproject), hebben ook Waterschap Rijn en IJssel, Waterschap Rivierenland, Waterschap Zuiderzeeland, Waterschap Scheldestromen, Waterschap Aa en Maas, Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Waterschap Brabantse Delta de methodiek al toegepast. Daarbij werken we samen met Deltares en stemmen we af met andere waterschappen en DGWB.
De methodiek is tot nu toe op 19 dijktrajecten toegepast.
Meer weten?
Heb je vragen over de veiligheidsrendementmethode en de inzet voor jouw trajectaanpak, programma of versterkingsproject? Neem dan contact op met Lisa Bogers (WDODelta) of Wouter Jan Klerk (Deltares). We denken graag mee hoe we de methode ook in jouw situatie succesvol kunnen inzetten.
Projectmanager van het innovatieproject: Lisa Bogers (lisabogers@wdodelta.nl)
Inhoudelijk expert: Wouter Jan Klerk (wouterjan.klerk@deltares.nl)
update: 10-2025