Innovatief HWBP-project Houtribdijk opgeleverd
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft op 22 juni 2020 de versterkte Houtribdijk opgeleverd. Uniek aan het dijkversterkingsproject zijn de brede zandoevers. Het project is uitgevoerd door Rijkswaterstaat, als onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).
De Houtribdijk is een belangrijke waterkering. De dijk tussen Lelystad en Enkhuizen kan dankzij een nieuwe steenlaag en enorme zandpakketten stormen aan die eens in de 10.000 jaar voorkomen. Daarmee zijn omwonenden van het IJsselmeergebied de komende decennia beschermd tegen hoogwater. Ook is er natuur bijgekomen ter grootte van ruim 900 voetbalvelden en is er meer plek voor recreatie, zoals een nieuw watersportstrand bij Lelystad.
Directeur HWBP, Erik Wagener, vertelt met trots: ‘Dit project heeft laten zien dat er veel meerwaarde ontstaat, wanneer je echt wilt en tijd investeert in de planuitwerking met belanghebbenden. Door de handen ineen te slaan zijn we gekomen tot een veilige dijk met ruimte voor natuur, recreatie en beleving van het water. We hebben deze aanpak dan ook meegenomen en toegepast bij andere HWBP-projecten, zoals Meanderende Maas en Grebbedijk.’
Innovatie met zand
Aan de kant van Enkhuizen is de dijk versterkt met 10 miljoen kuub zand; evenveel als er normaal gesproken in een jaar langs de hele Nederlandse kust wordt toegevoegd. Dit natuurlijke bouwmateriaal is in enkele maanden tijd opgespoten uit het naastgelegen Markermeer. Vervolgens is het in de vorm van enorme zandpakketten tegen de dijk gelegd. Dit ‘Bouwen met de natuur’ is milieuvriendelijker en goedkoper dan traditionele oplossingen, helpt om de waterkwaliteit te verbeteren en maakt de natuur in het gebied diverser.
Nergens anders ter wereld zijn brede zandoevers eerder toegepast in een zoetwatergebied zonder eb en vloed. Rijkswaterstaat onderzoekt de komende jaren in samenwerking met de TU Delft hoe de oevers zich ontwikkelen, zodat de opgedane kennis nationaal en internationaal breder kan worden toegepast.
Hergebruik van stenen
Aan de kant van Lelystad is de Houtribdijk versterkt met 1.200.000 ton breuksteen en 100.000 ton gietasfalt. Er is duurzaam en circulair gewerkt door de oude stenen zorgvuldig te keuren en waar mogelijk te hergebruiken. De dijk is hier nu zo sterk dat golven bij een superstorm zonder probleem over de dijk kunnen slaan. Ook is bij Lelystad voor de provincie Flevoland een nieuw watersportstrand aangelegd: Bataviastrand.
Meer dan 500 hectare nieuwe, natte natuur
Naast de dijk verrees een nieuw natuurgebied, Trintelzand, van meer dan 500 hectare. Dit natuurgebied is gemaakt van overtollig slib wat vrij is gekomen bij de zandwinning voor de zandige oevers. Het creëren van het natuurgebied is goedkoper dan het afvoeren van het slib. Dit Trintelzand is onderdeel van Nationaal Park Nieuw Land en bestaat uit lange, gekromde dammen met daartussen zandplaten, ondieptes en moerasgebieden. Onder water ontstaat hier een heel nieuw leef- en paaigebied voor vissen en andere waterdieren. Boven water is Trintelzand een nieuwe, voedselrijke foerageerplek voor vogels in het IJsselmeergebied: zo is de flamingo al gespot op de snackbar voor de Marker Wadden.
Grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken
Rijkswaterstaat versterkte de Houtribdijk als onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma. De versterking van de Houtribdijk is uitgevoerd door een aanneemcombinatie van Boskalis en Van Oord, genaamd ‘de Combinatie Houtribdijk’. In het Hoogwaterbeschermingsprogramma werken de waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie ooit sinds de Deltawerken. 1.500 kilometer dijk en 500 sluizen en gemalen worden de komende dertig jaar versterkt. Zo werken we aan een land waar je veilig kunt wonen, werken en recreëren.